به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محسن دیمه‌کار، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم و رئیس دانشکده علوم قرآنی مشهد، در دومین نشست تحت عنوان «قدم قدم تا عرش خدا» که به همت کانون قرآن و عترت دانشکده علوم قرآنی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: در دورانی که امام حسن عسکری(ع) را در سامرا و آن پادگان نظامی با آن شدت فضای امنیتی نگهداری می‌کردند و همه ارتباطات را با حضرت قطع کرده بودند، یک جمله از آن حضرت صادر شد که زیارت اربعین از علامت‌های مؤمن و این جمله احتمالا در همان مقطع زمانی صادر شده است.

وی ادامه داد: این مکتب اهل بیت(ع)، سراسر آزادی و آزادگی است و امام حسن عسکری(ع) با دو کلمه می‌تواند جمله‌ای بگوید که مسیری را تا قیامت برای شیعه پی‌ریزی کند. در آن مقطع زمانی حکومت بنی عباس به دنبال آن بود که قدرت و فعالیت امام را در مسیر هدایت و امامت به حداقل برساند اما حضرت در این مسیر شیوه دیگری را پیش می‌گیرد و حضرت بر روی کانون دیگری دست می‌گذارند و آن قدرت را نمایان می‌کند.

دیمه‌کار تصریح کرد: به تعبیر قرآن، امام را در فضای استضعاف گذاردند و حکام ظلم و جور می‌توانند به طرق مختلف میزان قدرت و بروز امامت امام را تا حدی کم کنند. امام متصف به قدرت بی‌انتهای الهی است، اما اراده الهی بر آن است که امام اصحابی داشته باشد تا امور به نحو احسن پیش رود.

تا قیامت بر عظمت و شکوه زیارت اربعین افزوده می‌شود

رئیس دانشکده علوم قرآنی مشهد افزود: زیارت اربعین که حضرت فرمودند دو نتیجه در پی داشته است؛ نخست اینکه تا قیامت بر عظمت و شکوه زیارت اربعین افزوده می‌شود. دوم اینکه این زیارت، حالت رسالت و وظیفه است و این امر باید انجام شود. مسیر امام حسین(ع) و اربعین بهترین طریق برای اثبات این مطلب است. بهترین جلوه‌های زیبای معارف و مکارم والای اخلاقی در اربعین با محوریت سیدالشهداء(ع) مشاهد می‌شود.

وی با اشاره به آیاتی درباره مهاجرین و انصار، بیان کرد: خداوند در سوره «انفال» آیه ۷۲ می‌فرماید: «و الّذین آمنوا و هاجروا و جاهدوا فی سبیل اللّه و الّذین آووْا و نصروا أولئک هم الْمؤْمنون حقّاً». این آیه از عظمت مهاجرین و انصاری که همراه رسول اکرم(ص) از مدینه خارج شدند، یاد می‌کند. در ادامه این آیه عنوان می‌شود افرادی که رسول‌الله(ص) را پناه دادند و یاری کردند. در این آیه، پناه دادن بر یاری کردن مقدم شده است.

دیمه‌کار گفت: ما می‌توانیم این آیه را تنها در همان فضای نزول ببینیم و این‌گونه آیه محصور به همان مقطع زمانی می‌گردد. به نظر می‌رسد این آیه در مقام فرهنگ‌سازی و جریان‌سازی است و در محوریت کانون اسلام قرار می‌گیرد. اگر از این منظر نگاه کنیم، این آیه بعد از رسول اکرم(ص) هم مورد صدق است و معصومان بعدی هم مشمول این آیه خواهند شد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم تصریح کرد: این آیه اشاره می‌کند که هرگاه یکی از حجج معصوم الهی و یا خلفای الهی براساس ضرورت و یا جبر، حکمت، تبلیغ دین و... از منطقه‌ای به منطقه دیگر رفتند، باید افرادی ملازم و همگام با حجت خدا باشند. از طرفی آن منطقه‌ای که امام برای سکونت می‌روند، باید مردمان آن منطقه هم به حجت خدا پناه بدهند. این آیه در مقام تبیین مطالب فوق نیز است.

وی افزود: به عنوان مثال حضرت امیرالمؤمنین(ع) در سال ۳۶ هجری بنا بود از مدینه به کوفه هجرت کند. عده‌ای از افرادی که معرفت به حجت خدا دارند، به کوفه هجرت کردند که در رأس آن‌ها حسنین(ع) و حضرت عباس(ع) بودند.

دیمه‌کار اظهار کرد: در واقعه عاشورا نیز شیعه از همین مسئله ضربه خورد. طبق این آیه شریفه باید عده‌ای از یاران مخلص همراه حضرت بروند و از مال و منال و خانواده‌شان دل بکنند. اما به جهت حب دنیا افراد همراه حضرت نمی‌روند و امام تنها می‌ماند، به نحوی که تعداد زن‌ها از مردها بیشتر می‌شود. از طرفی شیعیان در کوفه چشم انتظار هستند و مفهوم این آیه شریفه را جامه عمل بپوشانند. رکن اول اجرا نشد و رکن دوم نیز به جایی رسید که حضرت مسلم بن عقیل، شب‌ها جایی برای مأوا نداشت و زنی به نام طوعه به حضرت پناه می‌دهد و در همان خانه نیز پسر طوعه حضرت را به حکومت معرفی می‌کند؛ عملکرد شیعیان در مدینه، مکه و کوفه مسبب تنهایی و غربت امام حسین(ع) شد.

این استاد قرآنی بیان کرد: چکیده آیه این است که همراهی و ملازمت و مأوا دادن به اصحاب حضرت با محوریت حجت خدا ابرقدرتی می‌سازد که هیچ قدرتی جلودار آن نیست. شیعیان به این آیه از قرآن عمل نکردند و امتحان خود را در پیشگاه اهل بیت(ع) درست پس ندادند.

وی یاد آور شد: به تعبیر دیگر امام حسین(ع) را با دستان خود به قربانگاه هدایت کردند. غربت سیدالشهداء(ع) به حدی می‌رسد که کودک ۶ ماهه حضرت به یاری امام می‌شتابد. زمانی که فریاد «هل من ناصر ینصرنی» توسط امام حسین(ع) بلند می‌شود و کودک ۶ ماهه با گریه کردن ندای یاری رساندن را برمی‌آورد. افرادی که به زیارت اربعین می‌روند، می‌خواهند بگویند که گرچه در آن زمان نبودند، اما حالا با همه سختی‌ها و مصائب خود را به کربلا رسانده‌اند و بگویند همراه و ملازم شما هستیم. این ملازمت را نیز در زمان رجعت می‌توان عمل کرد و فی الحال در مقام تمرین قرار داریم و مدام باید با خود تکرار کنیم تا این ذهنیت برایمان ملکه شود. 

رئیس دانشکده علوم قرآنی مشهد تصریح کرد: ماجرای حضرت اسماعیل(ع) و هاجر نیز خود نوعی روضه عطش است. هاجر هفت مرتبه بین صفا و مروه رفت و آمد، چون سراب می‌دید. این ماجرا تمام شد و چشمه زمزم جوشید. خداوند از این اتفاق نگذشت، زیرا این اتفاق تنها یک ناظر خارجی داشت که هرکس بخواهد به زیارت خانه برود باید مسیر بین صفا و مروه را با همان حالت استرس و هروله کنان برود تا حج مورد قبول قرار گیرد. حال به نظر شما نباید جای پای حضرت زینب(س) را انسان به حالت پیاده برود؟ خداوند یک نمونه در قرآن می‌آورد و ما باید با معرفت خود این آیات را تبیین کنیم و به مسائل دیگر ارتباط دهیم.