به مناسبت درگذشت عالم فرهیخته و استاد برجسته علوم قرآن و حدیث، حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر سید محمدباقر حجتی (رحمة الله علیه)، دکتر علیرضا کاوند طی یادداشتی به جایگاه علمی و اخلاقی دکتر سیدمحمدباقر حجتی (ره) پرداخت.

دکتر سیدمحمدباقر حجتی، از چهره‌های درخشان علم و دین در ایران معاصر بود؛ عالمی که نه تنها در عرصه علمی و قرآنی صاحب‌نظر و مرجع بود، بلکه با اخلاق نیکو و سلوک معنوی خویش، الگویی عملی برای طالبان علم و حقیقت به شمار می‌رفت. در حوزه‌ی علمی، او از نخستین بنیان‌گذاران رشته علوم قرآن و حدیث در دانشگاه‌های ایران به شمار می‌رفت و عمر پربرکت خویش را در تدریس، تحقیق و تألیف در این زمینه صرف کرد. اثار علمی فراوانی از او بر جای مانده که آثاری همچون پژوهشی در تاریخ قرآن و تفسیر کاشف از منابع معتبر و ارزشمند مطالعات قرآنی هستند. دکتر حجتی با دقت روشی، زبان فاخر علمی و اشراف کم‌نظیر بر متون تفسیری و روایی، از پیشگامان علمی روزگار ما بود. اما شاید آن‌چه شخصیت او را متمایز می‌کرد، بیش از دانش، اخلاقِ او بود. چنان‌که قرآن کریم در توصیف رسول اعظم(ص) می‌فرماید: "وَإِنَّکَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِیمٍ" ( قلم/ ۴) این آیه وصفی بود که شاگردان و همکاران حجتی برای او نیز روا می‌دانستند؛ مردی متواضع، خوش‌برخورد، فروتن در برابر حقیقت، و دور از هیاهو. او علم را ابزار هدایت می‌دانست، نه وسیله فخرفروشی. رفتارهایش آمیخته با ادب، گفتارش نرم و دلنشین، و نگاهش پر از شفقت و درک انسانی بود. در حدیثی از رسول خدا (ص) آمده است: "اَلعِلمُ إن لَم یَنفَعْکَ لَم یَضُرَّک، و لکنَّ الأَدَبَ إِن لم یَنفَعْکَ أَضَرَّکَ." «علم اگر نفع نرسانَد، ضرری هم ندارد؛ اما ادب اگر نافع نباشد، زیان‌بار خواهد بود.» (بحارالأنوار، ج ۷۸) و دکتر حجتی مصداق کسی بود که علم را با ادب، معرفت را با تواضع، و دانش را با تقوا درآمیخته بود. او نه‌تنها معلم کتاب، بلکه معلم نفس و اخلاق بود؛ و از همین رو، شاگردان او نه تنها دانش، که سبک سلوک و بینش دریافت می‌کردند. نام او در تاریخ علمی معاصر ایران به عنوان عالمی عامل، متفکری مؤمن و معلمی وارسته باقی خواهد ماند. هم‌چنان که خداوند در قرآن کریم وعده داده است: "یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ" (مجادله، آیه ۱۱) «خداوند کسانی از شما را که ایمان آورده‌اند، و آنان را که علم داده شده‌اند، درجاتی بلند می‌بخشد.» بی‌گمان، مقام علمی و اخلاقی دکتر حجتی در نزد خداوند و اهل علم، بلندمرتبه و باقی خواهد ماند، و دعای قلوب حق‌شناس برای او، همواره جاری خواهد بود. رحمت واسعه الهی بر روح بلندش باد.