برگزاری کلاس صوت و لحن با حضور احمد ابوالقاسمی در حاشیه جشنواره قرآن و عترت دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

در حاشیه بیست و دومین دوره جشنواره قرآن و عترت دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، کلاس تخصصی صوت و لحن با هدف ارتقاء سطح علمی و مهارتی متسابقین برگزار شد. در این جلسه، استاد احمد ابوالقاسمی، قاری بین‌المللی قرآن کریم و داور برنامه تلویزیونی «محفل»، نکاتی فنی و تخصصی پیرامون بهبود تلاوت قرآن ارائه کرد.

ابوالقاسمی با تأکید بر اهمیت آهنگ کلمات در تلاوت و مداحی اظهار داشت: حرکت و لحن کلمات نقش کلیدی در اثرگذاری تلاوت دارد. هر کلمه باید دارای آکسان‌گذاری مناسب باشد تا از یکنواختی جلوگیری شده و تأثیرگذاری آن حفظ شود.

وی افزود: در صورتی که کلمه‌ای طولانی باشد، لازم است حداقل یک نقطه قوی در آن لحاظ شود. همچنین، تکرار بیش‌ از حد نوت‌ها می‌تواند موجب خستگی مخاطب شود، بنابراین استفاده از تنوع ملودیک در تلاوت، ضروری است.

این قاری بین‌المللی، تمرینات صوتی را یکی از ارکان اصلی موفقیت در تلاوت دانست و گفت: یکی از روش‌های مؤثر در کنترل صوت، تلاوت کند و کشیده کلمات است که موجب تسلط بیشتر بر صدا و ملودی می‌شود. تغییر مقام‌های صوتی نظیر مقام حجاز و گسترش دامنه ملودی‌ها نیز از عوامل جذابیت تلاوت به شمار می‌آید. وی خاطرنشان کرد که هماهنگی میان صدا و لحن—even در قالب ساده—می‌تواند تأثیرگذاری بالایی ایجاد کند، مشروط بر آن‌که صوت گیرا باشد.

ابوالقاسمی با اشاره به انعطاف‌پذیری در سبک آغاز تلاوت‌ها افزود: برخلاف تصور رایج، آغاز تلاوت الزاماً نباید به شکل رسمی و متعارف باشد. برخی از قاریان بزرگ نظیر عبدالباسط، تلاوت‌های خود را با ملودی‌های تند و پرانرژی آغاز می‌کردند، در حالی‌ که برخی دیگر از شیوه‌ای آرام‌تر استفاده می‌نمودند. این موضوع به قاری اجازه می‌دهد با توجه به شرایط و حال معنوی خود، سبک متناسبی را برگزیند.

نقش صدای خوب و تکنیک در تلاوت موفق

وی در ادامه سخنان خود، سه عنصر اساسی در موفقیت قاریان را برشمرد: صدای زیبا، تکنیک‌های صوتی، و آهنگ مناسب. ابوالقاسمی تأکید کرد: قاریانی که از صدای گیرا و رسا برخوردارند، حتی با ملودی‌های ساده نیز می‌توانند مخاطبان را تحت تأثیر قرار دهند؛ اما افرادی با صدای ضعیف‌تر باید به‌صورت ویژه بر تکنیک‌های صوتی مانند تنفس صحیح، تحریر و تنوع نغمه‌ای تمرکز کنند.

او با اشاره به مثال مصطفی اسماعیل، تلاوت‌های این قاری شهیر مصری را نمونه‌ای بارز از تلاوت موفق دانست و گفت: ماندگاری آثار مصطفی اسماعیل تنها به‌دلیل صوت زیبا نیست، بلکه ترکیب تکنیک حرفه‌ای و آهنگ‌های متنوع، عامل اصلی در جذابیت تلاوت‌های وی بوده است.

اشتباهات رایج در تلاوت و راهکارهای اصلاح

ابوالقاسمی در ادامه، برخی از خطاهای رایج در تلاوت را برشمرد. به گفته وی، خارج شدن صدا از کنترل (مانند فریاد زدن یا ایجاد ناهنجاری‌های صوتی)، تغییر مکرر و بی‌دلیل مقام‌ها، و تأکید افراطی بر برخی حروف نظیر نازک‌خوانی بیش‌ از حد، از جمله عواملی هستند که می‌توانند کیفیت تلاوت را کاهش دهند.

وی در پایان، تمرین مستمر، گوش دادن به تلاوت‌های اساتید برجسته و دریافت بازخوردهای تخصصی از مربیان را به‌عنوان راهکارهای مؤثر برای بهبود تلاوت معرفی کرد و افزود: یک قاری موفق باید تعادل مناسبی میان صوت، تکنیک و آهنگ ایجاد کند تا تلاوتی هم زیبا و هم تأثیرگذار ارائه دهد.